Kể chuyện sử xưa trên khăn lụa hè
Tết Nguyên đán là thời điểm đầu của chu kỳ năm mới. Khi căn cứ vào các sử liệu và văn hóa dân gian, chúng ta khó xác định người Việt bắt đầu ăn tết vào dịp lập xuân từ khi nào; tuy nhiên, nhắc về nguồn gốc tết chúng ta lại có nhiều thông tin thú vị.PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ, Giảng viên cao cấp Viện Phát triển năng lực lãnh đạo, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, người Việt cổ sớm hiểu và xác định Tết Nguyên đán là mở đầu cho một năm nông lịch nhờ vào khả năng nhận thức sự tuần hoàn của thời tiết và sự thích ứng của vụ mùa ngoài đồng. Từ thời cổ đại, khi tổ tiên người Việt nhận thức được sự chuyển giao của thời tiết và chu kỳ thời gian trong năm đã có một số hình thức sơ khai về việc xác lập chu kỳ tuần hoàn và tổ chức đón tết. Khảo cứu về phong tục của người Bách Việt cổ, trong đó có tổ tiên Lạc Việt, cho thấy ngày tết đầu năm trước đây rơi vào đầu tháng 11 âm lịch (ứng với tháng Tý), chứ không phải đầu tháng giêng (tháng Dần). Cụ thể, người Việt xưa không dùng số đếm để gọi ngày, tháng mà dùng Thiên can – Địa chi để gọi tên, chẳng hạn hết tháng Tý thì tới tháng Sửu, rồi đến Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi là hết một năm. Giờ Tý là giờ chuyển giao giữa hai ngày trong đêm, tháng Tý là tháng lạnh nhất trong năm - tháng 11, ứng với thời điểm Đông chí, thời điểm để bắt đầu một chu kỳ đếm mới. Lúc này mùa màng cũng đã kết thúc, người Việt xưa nghỉ ngơi để chờ đến khi thời tiết ấm lên mới tính tới việc gieo cấy mùa sau. Vì vậy, họ đã chọn đầu tháng Tý (tức tháng 11 âm lịch) để ăn tết. Tính từ đầu tháng 11 cho tới đầu tháng 5 năm sau là trọn 6 tháng; do đó, người Việt gọi Tết Đoan ngọ ngày mùng 5.5 âm lịch là Tết nửa năm. "Có giả thuyết cho rằng, tháng 11 ở Việt Nam trời chưa quá lạnh, người Việt cổ có thể tổ chức các hoạt động đón tết. Trong khi đó, ở Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản… tháng 11 là bắt đầu vào chính đông, quá lạnh không ăn tết được nên họ phải tính toán lựa chọn thời điểm tiết lập xuân để ăn tết, chính vì thế họ xác định tết âm lịch vào tháng Dần (tức tháng giêng, ngay trước hoặc sau tiết lập xuân). Họ xác định tháng Dần là tháng đầu năm, gọi là "Chính nguyệt" (tức tháng chính trong năm). Quá trình này diễn ra rất sớm trong lịch sử, dưới nhãn quan "di phong định tục" . Trong quá trình tiếp xúc văn hóa và hội nhập, người Việt cổ đã dần chuyển đổi tổ chức đón tết từ đầu tháng Tý (tháng 11) sang đầu tháng Dần (tháng giêng) như ngày nay vậy", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ chia sẻ.Trước đây không lâu, một số làng quê ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ - nơi được cho là vùng đất kinh đô xưa của nhà nước Văn Lang xưa của các vị vua Hùng còn lưu lại một số tập tục cổ (như tục ăn đất khoán hun khói, tục làm lễ mở cửa rừng...) gợi về ký ức của ngày tết cổ xưa vào đầu tháng 11 của người Việt cổ. Một số gia đình người Việt gốc Hoa ở Đồng bằng sông Cửu Long vốn có nền tảng Bách Việt cổ cũng tổ chức cúng tết Đông chí bằng chè trôi nước, bánh ngọt và trái cây, coi tết Đông chí là ngưỡng thêm tuổi mới của mọi người. Như đã nói, trên đây là một giả thuyết cần có nhiều khảo cứu hơn nữa để làm rõ hơn vấn đề.Theo PGS.TS. Nguyễn Ngọc Thơ, khó có thể biết rõ người Việt xưa ăn tết thế nào nhưng cơ bản tết không thay đổi về ý nghĩa. Tết xưa còn lưu lại trong ký ức người Việt Nam hôm nay chỉ có thể là ký ức tết từ thời bao cấp hay ở giai đoạn đầu của cải cách – mở cửa mà thôi. Phong tục ngày tết xưa về cơ bản thể hiện sinh động các ý nghĩa tạ ơn đất trời, thần linh và tổ tiên, củng cố mối quan hệ vốn có của gia đình - dòng tộc, thực hiện các nghi lễ cổ truyền để chào đón năm mới và truyền dạy văn hóa cho các thế hệ con cháu, củng cố và mở rộng giao tiếp với láng giềng xung quanh, tổng kết – đúc kết kinh nghiệm của năm cũ và gửi gắm mong ước cho năm mới, chuẩn bị tâm thế mới cho năm làm việc tiếp theo. Nhìn chung, dù là tết xưa hay tết nay gì đi nữa thì ngày tết vẫn là dịp để chúng ta nhìn lại những thành quả của năm cũ và rút ra bài học cho năm mới (đối với cá nhân) và củng cố truyền thống gia đình và các mối quan hệ (đối với xã hội). Ông Thơ cho rằng, trước đây, cuộc sống hằng ngày chưa thật đủ đầy nên người ta mong đến tết để được nghỉ ngơi, ăn ngon, mặc đẹp. Vậy nên mới có câu:Cu kêu 3 tiếng cu kêuMong mau tới tết dựng nêu ăn chè.Còn ngày nay, cuộc sống no ấm hơn nên việc ăn mặc không là vấn đề nữa. Thay vào đó, sau một năm làm việc vất vả, dịp tết được nghỉ dài ngày, nhiều người quay về gia đình đoàn tụ và đón tết với gia đình trong khi không ít người muốn được nghỉ ngơi, giải trí, giao tiếp (không muốn các nghi lễ theo họ là "rườm rà"), hoặc đi du lịch..., nên dường như có sự chuyển dịch từ "ăn tết" sang "chơi tết". Dù vậy, dù là "ăn tết", "chơi tết" hay gì đi nữa thì các nghi lễ truyền thống trong dịp tết như cúng ông Táo, cúng tất niên và đ1n ông bà tổ tiên về ăn tết, cúng giao thừa, mừng tuổi ông bà cha mẹ, lì xì trẻ thơ, chúc tết dòng họ, láng giềng, thăm viếng thầy cô cũ thưở thiếu thời, tạ ơn những quý nhân đã giúp đỡ trong đời... vẫn được ưu tiên gìn giữ. Nói cách khác, các ý nghĩa cơ bản của ngày tết vẫn được giữ nguyên trạng qua phong tục và nghi lễ, việc tổ chức "ăn tết" hay "chơi tết" chỉ là hình thức thích ứng của cuộc sống đương đại. Cũng cần nhấn mạnh rằng, các phong tục, nghi lễ quan trọng trong mấy ngày tết chỉ đẹp khi chúng ta không tạo gánh nặng các thành viên gia đình, nhất là phụ nữ (chẳng hạn bắt buộc phải mâm cao cỗ đầy, nấu nướng phải tươm tất nhiều món, gánh nặng con cháu làm ăn xa quay về phải "lễ nghĩa" đầy đủ với cả họ, cả làng...). Tết là dịp sum vầy để củng cố hay xây đắp truyền thống gia đình, chúng ta cần chú ý đến nhu cầu được nghỉ ngơi, chơi tết của phụ nữ trong nhà và những người trẻ vốn đã vất vả ngược xuôi mưu sinh trong suốt năm qua. Theo nhà nghiên cứu văn hóa, dù là ăn tết hay chơi tết chúng ta cũng cần chú ý yếu tố về sự ấm cúng của gia đình, đặc biệt là những người có tuổi, ông bà cao tuổi vì ngày tết là khoảng thời gian thiêng liêng để các bậc cao niên được sống trong không gian thiêng liêng của gia đình, được tương tác, đối thoại và thể hiện lòng tôn kính, kính nhớ với tổ tiên. Đối với nhiều gia đình Việt Nam, bàn thờ tổ tiên những ngày tết phải đầy đủ lễ phẩm và nhang khói, có như vậy họ mới cảm thấy ấm cúng, an lòng. Vậy nên người trẻ mong muốn tổ chức chơi tết (như mời bố mẹ đi du lịch xa nhà chẳng hạn) phải lưu ý việc này."Do đó, nếu người trẻ mong muốn mời ba mẹ rời quê lên thành phố ăn tết hay cùng nhau đi du lịch đó đây mà ba mẹ từ chối thì không nên buồn, bởi ba mẹ và những người lớn trong nhà còn có những nhiệm vụ phải làm để giữ lửa, giữ phong tục, giao tiếp với người tổ tiên đã khuất", PGS.TS Nguyễn Ngọc Thơ lưu ý.Thêm vào đó, những ai đang làm bố làm mẹ cần chú ý tạo điều kiện để con trẻ được trải nghiệm không khí tết qua những tập tục cổ truyền như cùng bố mẹ tảo mộ ông bà, bài trí bàn thờ, dán liễn xuân, quây quần bên nồi bánh chưng/bánh tét và sum họp đêm giao thừa, được mặc trang phục đẹp nhất chúc tết ông bà cha mẹ, mừng tuổi dòng họ, láng giềng, khuyến khích các con biết thể hiện lòng biết ơn đối với gia đình, thầy cô, láng giềng. Tất cả những hình ảnh ấy sẽ kết thành ký ức tuổi thơ thật đẹp về ngày tết, sẽ theo các con suốt cuộc đời, và sẽ thôi thúc chúng thực hiện những điều tương tự đối với thế hệ sau nữa khi chúng trưởng thành.Eximbank vinh dự nhận giải thưởng Sao Khuê 2024
Chiều nay (20.2), HĐND TP.HCM khóa X (nhiệm kỳ 2021 - 2026) tổ chức kỳ họp thứ 21 (kỳ họp chuyên đề). Ngoài việc xem xét các tờ trình của UBND và thông qua các dự thảo nghị quyết, kỳ họp HĐND TP.HCM lần này tập trung vào công tác nhân sự. Dự kiến, các đại biểu sẽ bầu Chủ tịch UBND TP.HCM và một số chức danh khác thuộc bộ máy chính quyền TP.HCM.Trước đó, vào ngày 18.2, Quốc hội đã bầu ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TP.HCM, giữ chức Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội khóa 15.Đến chiều 19.2, Thành ủy TP.HCM tổ chức hội nghị công bố và trao quyết định của Bộ Chính trị về việc điều động, chỉ định, phân công ông Nguyễn Văn Được, Bí thư Tỉnh ủy Long An tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và giữ chức Phó bí thư Thành ủy TP.HCM.Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM cũng quyết định chỉ định ông Nguyễn Văn Được tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và giữ chức Bí thư Đảng ủy UBND TP.HCM; giới thiệu để bầu làm Chủ tịch UBND TP.HCM nhiệm kỳ 2021 - 2026.Khi phát biểu nhận nhiệm vụ, ông Nguyễn Văn Được cảm ơn Bộ Chính trị đã tin tưởng giao trọng trách mới. Ông nhìn nhận đây vừa là vinh dự lớn, vừa là trách nhiệm nặng nề.Tân Phó bí thư Thành ủy TP.HCM khẳng định sẽ cùng tập thể lãnh đạo đoàn kết, vượt qua thử thách để đưa thành phố phát triển mạnh mẽ, hướng tới mục tiêu tăng trưởng hai con số.Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên cũng cho biết ông Nguyễn Văn Được xuất thân trong gia đình có truyền thống cách mạng, được đào tạo bài bản và từng kinh qua nhiều vị trí quan trọng.Ông Được là một cán bộ gương mẫu, sống chân thành, gần gũi với đồng chí, đồng nghiệp và người dân, đồng thời đã trải qua nhiều thử thách trong quá trình công tác.Bí thư Nguyễn Văn Nên cũng nhấn mạnh rằng việc nhận nhiệm vụ mới là một vinh dự lớn, nhưng đồng thời cũng là trách nhiệm nặng nề đối với ông Nguyễn Văn Được. Đây cũng là cơ hội để ông Được phát huy năng lực, sở trường và đóng góp cho sự phát triển của TP.HCM.Về quá trình công tác, ông Nguyễn Văn Được (57 tuổi, quê tại huyện Bến Lức, tỉnh Long An) có trình độ thạc sĩ địa chất học, cử nhân địa chất, cao cấp lý luận chính trị.Sự nghiệp của ông Nguyễn Văn Được gắn liền với nhiều vị trí quan trọng tại tỉnh Long An. Từ năm 1993 đến 2006, ông công tác tại Ban Quản lý ruộng đất tỉnh Long An. Sau đó, ông giữ các chức vụ như Giám đốc Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất (2006 - 2007), Trưởng phòng TN-MT H.Thạnh Hóa (2007 - 2009), Phó giám đốc rồi Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Long An (2009 - 2013).Từ tháng 4.2013, ông làm Bí thư Huyện ủy Tân Thạnh rồi sau đó làm Phó chủ tịch UBND tỉnh (2016 - 2019), Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy (2019 - 2020) và Bí thư Tỉnh ủy Long An từ tháng 10.2020.Ngoài ra, ông Nguyễn Văn Được còn đảm nhiệm vai trò Chủ tịch HĐND tỉnh Long An từ năm 2020. Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ 13 của Đảng diễn ra vào ngày 30.1.2021, ông được bầu Ủy viên Trung ương Đảng khóa 13, nhiệm kỳ 2021 - 2026.
Điều gì khiến game thủ 'mê mẩn' Tây Du VNG: Đại Náo Tam Giới?
Việc quay đầu, đỗ ô tô trong khu vực chật hẹp không dễ dàng đối với những tài xế mới, còn 'non' kinh nghiệm. Khi ngồi trong xe, tầm nhìn của tài xế ở các vị trí bên ngoài xe khá hạn chế kèm theo điểm mù lớn. Do đó, chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể khiến ô tô bị va quẹt, trầy xước,... dẫn đến nhiều rắc rối không đáng có.Với những tài xế mới, việc nắm rõ các mẹo lái xe là một cách hiệu quả để giúp quay đầu và đỗ ô tô an toàn trong bất kỳ tình huống nào. Tuy nhiên, cần thử nghiệm trước các mẹo trên với ô tô của mình trong tình huống thực tế để tránh xảy ra sự cố trong quá trình lái xe.
Không còn nỗi đau nào hơn khi 6 người đã tử vong trong thảm kịch bất ngờ ập đến trong vụ xe tải lao vào quán tạp hóa ở Nghệ An trong những ngày cận Tết Nguyên đán. Và đau lòng hơn nữa, khi các nạn nhân tử vong có quan hệ anh em họ hàng với nhau.Còn tại Nha Trang vào rạng sáng nay, vụ xe sang Mercedes lao xuống biển cũng nhận được nhiều sự quan tâm, khi tại thời điểm xảy ra vụ tai nạn có 5 người trong xe. Hiện lực lượng chức năng đang điều tra nguyên nhân dẫn đến vụ việc.Sáng nay, nhiệt độ tại TP.HCM đột ngột thay đổi, xuống thấp nhất kể từ đầu năm. Từ sáng sớm, nhiều người dân đã trang bị áo ấm, khăn quấn cổ khi di chuyển trên đường vì lạnh. Trong khi đó, Hà Nội cũng ghi nhận mức nhiệt thấp nhất tính từ đầu mùa đông năm nay, ở mức 7,3 độ C.Đây cũng là thời điểm nhiều nơi nô nức các hoạt động chuẩn bị cho Tết Nguyên đán, không khí xuân đã lan tỏa trong từng con hẻm, tuyến đường. Phóng viên Báo Thanh Niên đã ghi nhận không khí tại 3 đầu cầu TP.HCM, Đà Nẵng, Hà Nội. Xu Hướng 24 là chương trình trực tiếp bàn luận về kinh tế, xã hội, được phát trực tiếp từ thứ hai đến thứ sáu hàng tuần trên các nền tảng Báo Thanh Niên.
Món ăn từ quả lê tươi - bí quyết dưỡng nhan lý tưởng của mùa thu
Là người hút thuốc lào khó bỏ, ngay khi nhận kết quả có khối u trong phổi, ông M. đã tự tay chẻ đôi điếu cày, quyết tâm cai thuốc lào vĩnh viễn.Ông V.V.M (73 tuổi, ngụ tại Quảng Ninh) hút thuốc lào từ năm những năm 20 tuổi, gia đình nhiều lần khuyên ông bỏ thuốc nhưng bất thành. Những năm gần đây, ông được con trai đưa đi khám sức khỏe hằng năm, trong đó có tầm soát ung thư phổi bằng cách chụp CT phổi liều thấp.Trong dịp tầm soát định kỳ tháng 12.2024, các bác sĩ phát hiện phổi của ông có nốt kính mờ đơn độc khoảng 1,2 cm. Theo chẩn đoán hình ảnh và tài liệu y khoa, đặc biệt là trên những người có tiền sử hút thuốc lào nhiều năm như ông M., nốt kính mờ được phát hiện này có tới 70% là ung thư phổi.Sau khi tiến hành hội chẩn đa chuyên khoa, các bác sĩ quyết định phẫu thuật nội soi cắt chọn lọc và nạo hạch cho bệnh nhân. "Đối với một bệnh nhân lớn tuổi, có bệnh lý mạn tính kèm theo và hút thuốc lào nhiều năm, gia đình cũng yêu cầu một phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn, có thể cắt trọn vẹn khối u nhưng vẫn giữ lại tối đa nhu mô phổi, bảo tồn tối đa chức năng hô hấp cho bệnh nhân", thạc sĩ - bác sĩ Vũ Trường Sơn - Giám đốc y khoa, Bệnh viện FV, cho biết.Các bác sĩ tại Bệnh viện FV đã thực hiện phẫu thuật nội soi cắt chọn lọc phân thùy phổi cho bệnh nhân. Ca phẫu thuật diễn ra 60 phút, phân thùy chứa khối u được đánh dấu dưới kỹ thuật chụp CT, sau đó được cắt trọn vẹn. Kết quả xét nghiệm tế bào cho thấy ông M. ung thư phổi không tế bào nhỏ giai đoạn 1. Phần cắt rộng ra quanh khối u cũng như các hạch trung thất được lấy ra khi xét nghiệm cho kết quả lành tính, không có dấu hiệu di căn. Ông M. được chẩn đoán cuối cùng là ung thư phổi không tế bào nhỏ, giai đoạn rất sớm là T1N0M0. Phẫu thuật đã điều trị thành công và triệt để khối u này, giúp khả năng sống còn sau đó lên tới 100%. Theo các bác sĩ, nếu phát hiện giai đoạn muộn hơn, như giai đoạn 2 chẳng hạn, thì cuộc phẫu thuật sẽ phức tạp hơn, tỷ lệ sống chỉ còn hơn 60% và chi phí tăng lên hơn 10 lần.Trước ca mổ, ông M. rất lo lắng. Là người hút thuốc lào khó bỏ, ngay khi nhận kết quả có khối u trong phổi và tới 70% khả năng bị ung thư phổi, ông M. đã tự tay chẻ đôi điếu cày, quyết tâm cai thuốc lào. Điều trị thành công ung thư phổi nhờ tầm soát sớmUng thư phổi là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Thạc sĩ - bác sĩ Vũ Trường Sơn khuyến cáo những người hút thuốc lá, thuốc lào nhiều bao gồm cả hút thuốc thụ động và đã bỏ thuốc, thường xuyên tiếp xúc khói bếp, khói xe, khói từ than tổ ong, thợ thổi kính, lò rèn… cần khám sức khỏe định kỳ và đặc biệt thực hiện chụp CT phổi liều thấp hằng năm, thăm khám với chuyên khoa phổi qua đó làm tăng cơ hội phát hiện sớm và điều trị khỏi bệnh như trường hợp của ông V.V.M."Tầm soát ung thư phổi sớm giúp phát hiện và xử lý bệnh sớm, cuộc mổ sẽ đơn giản và chăm sóc hậu phẫu cũng nhẹ nhàng hơn, đặc biệt là tiết kiệm rất nhiều chi phí. Ngoài ra, nhu mô phổi bị cắt ít thì chức năng hô hấp ít bị ảnh hưởng, cuộc sống của bệnh nhân sau này cũng tốt hơn", bác sĩ Sơn nhấn mạnh.Theo bác sĩ Sơn, việc chọn phương pháp điều trị ung thư phổi sẽ tùy thuộc vào giai đoạn bệnh bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, điều trị trúng đích, liệu pháp miễn dịch... Trong đó nổi bật là phương pháp phẫu thuật lồng ngực có video hỗ trợ (VATS) - đây là kỹ thuật xâm lấn tối thiểu với vết mổ chỉ khoảng 1,5-3 cm, ít biến chứng, ít đau, cho kết quả cao. Tại Bệnh viện FV, kỹ thuật này được thực hiện bởi bác sĩ Singapore và bác sĩ Việt Nam thông qua chương trình bác sĩ hợp tác tại Khoa Phẫu thuật mạch máu - Lồng ngực FV.
